Laatst geüpdatet op maart 22, 2024

Als je een bedrijf start, moet je een ‘rechtsvorm’ kiezen om te kunnen ondernemen. Zo kan je bijvoorbeeld een eenmanszaak kiezen, een vof, een BV, of een stichting. Maar wat zijn de verschillen tussen al deze rechtsvormen? Het belangrijkste verschil is dat sommige van deze rechtsvormen geen rechtspersoon zijn.

Ook interessant:

  1. Nadelen BV: wat starters vaak over het hoofd zien
  2. Hoe kun je een BV oprichten?
  3. Verzekerd van juridisch correcte documenten

Waarom dit zoveel uitmaakt? Of je een rechtspersoon bent of niet heeft gevolgen voor hoeveel belasting je moet betalen en of jij persoonlijk aansprakelijk bent voor de schulden van je onderneming.

Maar wat is nou een rechtspersoon? En welke ondernemingsvormen zijn rechtspersonen? Ontdek alles over de rechtspersoon en de voordelen en nadelen hiervan in dit artikel.

Richt jouw BV op vanaf €399

Ligo is je partner in legal. Naast je BV, helpen we je met je overige juridische zaken.

Wat is het verschil tussen een rechtspersoon en een natuurlijk persoon?

Wat is een rechtspersoon? Dat is de hamvraag van dit artikel. Om met de deur in huis te vallen, een rechtspersoon is een organisatie met eigen rechten en verplichtingen. Als gevolg hiervan kan een rechtspersoon ‘zelfstandig deelnemen aan het rechtsverkeer’. Wat betekent dat dan? Om dit te kunnen begrijpen beginnen we bij wat een natuurlijk persoon nou eigenlijk is.

Wat is een natuurlijk persoon?

Een natuurlijk persoon is iemand zoals jij en ik. Wij als natuurlijke personen hebben rechten en plichten die in de wet zijn vastgelegd. Bijvoorbeeld de verplichting om belasting te betalen of niet door een rood stoplicht te rijden. Een natuurlijk persoon kan ook zelf rechten en plichten aangaan, zoals het afsluiten van een energiecontract.

Wat wordt bedoeld met een rechtspersoon?

Het verschil tussen natuurlijk personen (mensen) en rechtspersonen is dat rechtspersonen niet van vlees en bloed zijn. Toch lijken zij in veel opzichten op ons.

Als je onderneming een rechtspersoon is, betekent dit dat je onderneming zelf rechten en verplichtingen kan hebben. Je onderneming kan dan zelf besluiten nemen, overeenkomsten sluiten en schulden aangaan. Net als een echt persoon dus, maar toch niet helemaal.

Een rechtspersoon zal bijvoorbeeld nooit zelf kunnen tekenen. Je onderneming heeft jou nodig om namens hem een krabbeltje op dat ene contract te zetten.

De onderneming kan wel een contract aangaan, maar het tekenen zal dus door jou als vertegenwoordiger moeten gebeuren. Daarnaast zal een rechtspersoon bijvoorbeeld nooit kunnen trouwen of gevangenisstraf kunnen krijgen. In de tabel hieronder vind je een handig overzicht van wat een rechtspersoon wel en niet kan.

verschillen rechtspersoon natuurlijk persoon

Wat zijn de eigenschappen van een rechtspersoon?

Wat kenmerkt een rechtspersoon? We zetten de belangrijkste eigenschappen van rechtspersonen hieronder voor je op een rijtje.

Eigen identiteit en handelingsbekwaamheid

Een rechtspersoon moet een eigen identiteit hebben om in rechte aangesproken te kunnen worden. Deze eigen identiteit is deels te vinden in de statuten van de rechtspersoon. Hierin zijn onder andere de naam van de onderneming, het vestigingsadres en de regels die de onderneming reguleren, opgenomen.

De rechtspersoon is een juridische constructie waardoor een organisatie zelfstandig rechten en plichten hebben. Dit heeft tot gevolg dat de rechtspersoon ook bevoegd is zelf te handelen. Denk aan het sluiten van contracten of het aangaan van samenwerkingen.

Vertegenwoordiging

We zeiden het al, het verschil met een natuurlijk persoon, is dat een rechtspersoon niet van vlees en bloed is. Je onderneming zal dus nooit zelf een handtekening kunnen zetten, daarvoor heeft het een mens nodig. Om deze zogeheten ‘rechtshandelingen’ te kunnen verrichten, worden rechtspersonen altijd vertegenwoordigd door hun bestuurders.

Bij oprichting wordt bepaald dat de handtekening van één of meer bestuurders geldt als handtekening van de onderneming zelf. Dit wordt opgenomen in de statuten. Vervolgens wordt hier dan aantekening van gemaakt in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK). Zo kan je altijd eenvoudig terugvinden wie de onderneming mag vertegenwoordigen.

Wist je dat een bestuurder niet alleen een natuurlijk persoon, maar ook een rechtspersoon kan zijn? Dit heb je bijvoorbeeld als je een holding boven je BV hebt. De holding is dan de bestuurder van de BV en jij op je beurt de bestuurder van de holding. De holding mag de BV dan wel vertegenwoordigen, maar zal jou nodig hebben voor het ondertekenen van de contracten.

De bestuurder van een rechtspersoon

Aansprakelijkheid

Wat betreft aansprakelijkheid lijkt de rechtspersoon erg op een natuurlijk persoon. Ook een rechtspersoon kan aansprakelijk gesteld worden voor zijn eigen doen en laten. Dit houdt in dat de rechtspersoon zelf, en dus niet zijn eigenaren of bestuurders, aansprakelijk gesteld kan worden voor bijvoorbeeld een schuld. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan een eigenaar of bestuurder ook in privé worden aangesproken. Denk bijvoorbeeld aan fraude.

Welke verschillende soorten rechtspersonen heb je?

Er bestaan volgens de wet drie categorieën van rechtspersonen. Dit zijn privaatrechtelijke rechtspersonen, publiekrechtelijke rechtspersonen en kerkgenootschappen.

Privaatrechtelijke rechtspersonen

De eerste en gelijk grootste categorie, wordt gevormd door de privaatrechtelijke rechtspersoon. Bekende voorbeelden zijn onder andere de besloten vennootschap (BV), de naamloze vennootschap (NV) en de stichting. Deze soort rechtspersoon wordt vaak gebruikt door particulieren (mensen of bedrijven). Hieronder hebben we de privaatrechtelijke rechtspersonen voor je op een rij gezet:

  • de naamloze vennootschap (NV);
  • de besloten vennootschap (BV);
  • de stichting;
  • de vereniging;
  • de coöperatie;
  • de onderlinge waarborgmaatschappij; en
  • de Limited Liability Partnership (LLP);

Hou er rekening mee dat niet elke rechtspersoon geschikt is om mee te ondernemen. Besloten vennootschappen (BV’s), naamloze vennootschappen (NV’s) en coöperaties zijn rechtspersonen die zich alleen lenen voor een commercieel doel. De stichting en de vereniging zijn eerder geschikt op het moment dat je primaire doel niet winst maken is. Denk bijvoorbeeld aan goede doelen.

Publiekrechtelijke rechtspersonen

Om overheidstaken te kunnen uitvoeren wordt ook aan overheidsorganisaties zoals de Staat, provincies en gemeenten rechtspersoonlijkheid toegekend. Dit zijn publiekrechtelijke rechtspersonen.

Kerkgenootschappen

Ook geloofsgemeenschappen kunnen rechtspersoonlijkheid bezitten. Hier kan behoefte aan zijn als de activiteiten van de religieuze groep niet kleinschalig zijn. Denk bijvoorbeeld aan grote kerkgemeenschappen waarbij kerkleden grote bijdragen doen.

Welke rechtsvormen hebben geen rechtspersoonlijkheid?

Zoals eerder gezegd hebben niet alle rechtsvormen rechtspersoonlijkheid. Denk bijvoorbeeld aan de vennootschap onder firma (vof) of de commanditaire vennootschap (cv).

Het gevolg? Personen die namens een onderneming optreden zonder rechtspersoonlijkheid zijn privé aansprakelijk voor hun handelen. Hieronder zetten we de rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid voor je uiteen.

  • De eenmanszaak: Een eenmanszaak is in bezit van één natuurlijk persoon. Deze persoon (de eigenaar) is geheel verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de onderneming.
  • De vennootschap onder firma (vof): Een vof is een bedrijf waarin minimaal twee natuurlijke personen samenwerken. Meer weten over de vof en haar voordelen? Bekijk onze blog over de voordelen van de vof.
  • De maatschap: Bij de maatschap oefen je samen met je partners je beroep uit onder dezelfde bedrijfsnaam. Komt vaak voor onder bijvoorbeeld tandartsen.
  • De commanditaire vennootschap (cv): Een bijzondere variant op de vof. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten vennoten, namelijk: de stille en beherende vennoot. De stille vennoot is alleen als investeerder bij de cv betrokken.

Download de gratis Rechtsvorm Gids

Hierin lees je alles wat je moet weten over het kiezen van de juiste rechtsvorm.

Wat zijn de voordelen van een rechtspersoon?

Een rechtspersoon is dus een juridische entiteit die is opgericht om zakelijke activiteiten uit te voeren en die volgens de wet als een aparte entiteit van de eigenaren of oprichters wordt beschouwd. De belangrijkste voordelen zijn:

Voordeel 1: je bent niet privé aansprakelijk

Eén van de grootste voordelen van een rechtspersoon, is dat je niet privé-aansprakelijk bent voor schulden van je bedrijf. De rechtspersoon is namelijk zelf verantwoordelijk. Hoe dit kan?

De bezittingen en schulden van een rechtspersoon zijn gescheiden van jouw eigen vermogen. Er wordt daarom ook wel gesproken van het ‘afgescheiden vermogen’ van een rechtspersoon. Dit ligt anders bij ondernemingsvormen die geen rechtspersoon zijn.

Dan heb je deze scheiding tussen privé- en bedrijfsvermogen niet. Jij als ondernemer bent dan zelf verantwoordelijk op het moment dat het misgaat en loopt risico om je huis en bezittingen kwijt te raken.

Voordeel 2: je betaalt bij hoge winsten minder belasting

Welke rechtsvorm je ook kiest, dit heeft gevolgen voor de belastingen die je moet betalen. Bij rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid zoals de vof, cv of maatschap, handel je namelijk als natuurlijk persoon. Dit houdt in dat jij alleen inkomstenbelasting hoeft te betalen over de winst uit je onderneming.

Heb jij een onderneming met rechtspersoonlijkheid zoals een BV of NV? Dan betaal je vennootschapsbelasting (VPB) over je winst. Bij winsten vanaf € 100.000,- is het voordeliger om een onderneming met rechtspersoonlijkheid te hebben. Het lage percentage voor de vennootschapsbelasting pakt dan gunstiger uit het hoge percentage van de inkomstenbelasting.

Wil je precies weten hoe dit zit? Lees dan hier onze blog over onder andere de belastingverschillen tussen de eenmanszaak en BV. Waar de BV rechtspersoonlijkheid heeft, heeft een eenmanszaak dat niet.

Wat zijn de nadelen van een rechtspersoon?

Nadeel 1: administratie

Bij een onderneming met rechtspersoonlijkheid komen meer administratieve verplichtingen kijken. Denk bijvoorbeeld aan het opstellen van een jaarrekening of het bijhouden van loonadministratie bij de BV en NV.

Overigens is het niet zo dat je bij een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid zoals een eenmanszaak, helemaal geen administratie bij hoeft te houden. Ook hier is dit verplicht.

Nadeel 2: moeilijker om op te heffen

Het beëindigen van een rechtspersoon gaat niet zomaar. Rechtspersonen kunnen alleen worden beëindigd door eerst te ‘ontbinden’. Hoe je een rechtspersoon ontbindt verschilt van rechtspersoon tot rechtspersoon.

In de meeste gevallen gebeurt ontbinding door een formeel besluit. Bij een BV wordt dat besluit genomen door de de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA).

Hoe gaat de oprichting van een rechtspersoon?

Bij het oprichten van een rechtspersoon, zoals een BV of een stichting, is verplicht een notaris betrokken. Zo moet een rechtspersoon met een notariële akte worden opgericht. Hierin worden de statuten vastgelegd. Waar je bij de reguliere notaris voor de oprichting van een BV tussen de € 400,- en € 1000,- kwijt bent, richt jij je BV bij Ligo al op vanaf slechts € 399,-.

Welke rechtsvorm past bij mij?

Bij het kiezen van de juiste rechtsvorm voor je onderneming speelt rechtspersoonlijkheid een grote rol. Zoals je hebt kunnen lezen, geeft rechtspersoonlijkheid je nieuwe onderneming namelijk een aantal karakteristieke eigenschappen mee.

Welke ondernemingsvorm (rechtsvorm) uiteindelijk het beste bij je past, zal altijd afhangen van je wensen en specifieke situatie. Hoe wil jij je aansprakelijkheid bijvoorbeeld regelen? Wil je alleen aan de slag of juist samenwerken? Dit zijn maar enkele van de punten die van belang zijn bij je keuze.

Kom je er niet uit? Download dan onze gratis rechtsvormkeuze gids. We nemen je graag mee door de verschillen tussen de rechtsvormen en hun belangrijkste eigenschappen. Zo kom jij uiteindelijk een stap dichter bij je keuze.

Heb je nog vragen over rechtspersoonlijkheid?

Nog vragen over rechtspersonen? Neem dan vrijblijvend contact op om jouw juridische positie te bespreken. Wij staan elke dag klaar om je te helpen. Je kunt ons op werkdagen tussen 9:00 en 18:00 telefonisch bereiken via 020-3031043 om je goed en gratis te laten adviseren.

Daarnaast zijn we elke werkdag van 9:00 tot 22:00 bereikbaar via onze online chat. Ook in het weekend kun je tussen 10.00 en 18.00 via de chat contact met ons opnemen!

Telefonisch overleggen over jouw situatie?

Ivy Woanya
Volg mij
Laatste berichten van Ivy Woanya (alles zien)