Laatst geüpdatet op juli 3, 2023

Wil jij dat iemand werkzaamheden voor je gaat verrichten, maar wil je liever diegene niet in dienst nemen? Bijvoorbeeld omdat je met een arbeidsovereenkomst plots aan veel verplichtingen vastzit? Dan is de overeenkomst van opdracht misschien wel de juiste overeenkomst voor jou!

In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten over de overeenkomst van opdracht.

Ook interessant:

  1. Freelance overeenkomst
  2. Arbeidsovereenkomst: wat moet er in staan?

Wat is een overeenkomst van opdracht?

Een overeenkomst van opdracht is een overeenkomst tussen twee partijen waarbij de ene partij (de opdrachtnemer) zich verbindt om iets te doen voor de andere partij (de opdrachtgever), zonder dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Het kan bijvoorbeeld gaan om het verlenen van advies of het uitvoeren van een opdracht.

In juridische zin is een overeenkomst van opdracht een contractuele relatie tussen de opdrachtgever en de opdrachtnemer, waarbij de opdrachtnemer verplicht is om de opdracht naar behoren uit te voeren en de opdrachtgever verplicht is om hiervoor een vergoeding te betalen.

Wanneer gebruik ik een overeenkomst van opdracht?

Er zijn verschillende situaties waarin je gebruik kunt maken van een overeenkomst van opdracht. Zo gebruik je een overeenkomst van opdracht wanneer je een opdracht geeft aan een ander bedrijf, zoals een BV.

Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer jouw bedrijf een schoonmaakbedrijf inschakelt voor het schoonmaken van jouw bedrijfspand.

Daarnaast kan je ook een freelancer inschakelen voor een bepaalde opdracht, zoals het ontwerpen van jouw website. In dat geval noem je de overeenkomst van opdracht ook vaak een ‘freelance overeenkomst‘. In dit blog artikel gaan we uit van de freelance situatie.

Let op: gaat de opdracht over onroerende zaken en schepen, zoals het verbouwen van een huis? Dan gebruik je een ander type overeenkomst, namelijk de overeenkomst van aanneming. Zo zijn er nog een aantal uitzonderingen.

Is een overeenkomst van opdracht een arbeidsovereenkomst?

Een overeenkomst van opdracht is geen arbeidsovereenkomst. Dat betekent dat je met deze overeenkomst niet wordt beperkt door allerlei strenge regels van het arbeidsrecht die voor werkgevers wel gelden. Ook gelden er andere fiscale regels.

Wat is het risico van een overeenkomst van opdracht?

Ga jij een overeenkomst van opdracht aan met een freelancer? Dan loop je het risico dat de Belastingdienst de werkverhouding achteraf ziet als een verkapte arbeidsrelatie. Dit wordt ook wel een ‘fictief dienstverband’ genoemd.

Dit betekent dat de Belastingdienst de overeenkomst van opdracht toch als arbeidsovereenkomst ziet, fiscaal gezien. Met als gevolg: je moet loonbelastingen achteraf gaan betalen en je verliest de fiscale voordelen van de overeenkomst van opdracht!

Maar wanneer ziet de Belastingdienst de overeenkomst van opdracht dan als arbeidsovereenkomst? Bijvoorbeeld als de freelancer lange tijd alleen maar voor jou als opdrachtgever heeft gewerkt en nooit andere klussen doet. Ook als er bijvoorbeeld een ‘gezag relatie’ bestaat.

Een freelancer moet vrijheid hebben om de opdracht zelfstandig uit te voeren. Als de opdrachtgever zich teveel gedraagt als werkgever (gezag), kan dat een risico zijn.

Als de Belastingdienst tot dit oordeel komt, moet je over alle betaalde bedragen aan de freelancer loonbelasting gaan betalen. En dat is niet niks. Gebruik daarom altijd een overeenkomst om afspraken hierover te maken. Dan kan je daar altijd op terugvallen.

Verplichtingen bij een overeenkomst van opdracht

Bij het aangaan van een overeenkomst van opdracht ontstaan er verplichtingen voor zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer. Het is dan ook belangrijk om deze verplichtingen goed te begrijpen voordat de overeenkomst wordt getekend.

Hieronder zullen we de verplichtingen voor beide partijen met je bespreken.

Verplichtingen opdrachtnemer

Een opdrachtnemer moet zich als een zogenoemde ‘goede opdrachtnemer’ gedragen. Dit betekent dat de opdrachtnemer zich moet gedragen alsof er wel sprake zou zijn van een arbeidsovereenkomst.

Makkelijker gezegd: hij mag de opdracht bijvoorbeeld niet afraffelen. Ook moet een opdrachtnemer in principe de algemene ‘redelijke’ aanwijzingen van de opdrachtgever volgen.

Verplichtingen opdrachtgever

Als opdrachtgever ben je verplicht om een vergoeding te betalen voor de diensten van de opdrachtnemer. Ook ben je als opdrachtgever soms aansprakelijk voor schade bij de opdrachtnemer.

Dit kan het geval zijn wanneer de opdrachtnemer schade lijdt door een aan ‘opdracht verbonden bijzonder gevaar’.

Eenvoudig gezegd is dat schade die niet behoort tot de normale risico’s van de opdrachtnemer. In de overeenkomst van opdracht, of freelance overeenkomst, maak je ook afspraken over dit soort onderwerpen.

Voordelen overeenkomst van opdracht

Een overeenkomst van opdracht kent op gebied van flexibiliteit veel voordelen voor zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer. We hebben de belangrijkste voordelen voor beide partijen hieronder voor je opgesomd:

  • Fiscaal voordeliger: voor een opdrachtgever is de overeenkomst van opdracht voordeliger dan de arbeidsovereenkomst. Zij hoeven bijvoorbeeld geen loonbelasting te betalen over het loon dat je de opdrachtnemer uitkeert.
  • Opdrachtnemer hoeft niet doorbetaald te worden bij ziekte of vakantie: wordt de opdrachtnemer ziek tijdens het uitvoeren van de opdracht, of neemt deze vakantie op? Dan ben je als opdrachtgever niet verplicht de opdrachtnemer door te betalen. Er is namelijk geen sprake van loondienst of een vast dienstverband.
  • Grote mate van werk-vrijheid voor de opdrachtnemer: er is geen ‘gezagsverhouding’ tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, zoals bij een arbeidsovereenkomst. Dit betekent dat de opdrachtnemer het werk op zijn eigen manier mag uitvoeren en naar eigen inzicht. Sommige werkgevers ervaren dit als een nadeel. Het voordeel is echter dat je ook van de opdrachtnemer mag verwachten dat hij/zij de opdracht zelfstandig goed kan uitvoeren. Er is daarom minder sturing nodig vanuit de opdrachtgever.
  • Vrijheid in opzegging voor opdrachtgever: het uitgangspunt is dat de opdrachtgever altijd de overeenkomst van opdracht kan opzeggen. Hierbij is het niet relevant of de overeenkomst van opdracht is aangegaan voor bepaalde- of onbepaalde tijd.

Nadelen overeenkomst van opdracht

Elk voordeel kent zijn nadeel en dat is ook het geval bij een overeenkomst van opdracht. De meeste nadelen hebben betrekking tot de opdrachtnemer, maar er zijn uiteraard ook enkele nadelen voor de opdrachtgever.

  • Opdrachtgever heeft minder zeggenschap: in het geval van een overeenkomst van opdracht heb je als opdrachtgever minder zeggenschap op de wijze waarop de opdrachtnemer de werkzaamheden uitvoert. Soms kan dit nadelig zijn in het geval dat bepaalde werkzaamheden op een specifieke wijze uitgevoerd moeten worden. De kans dat de geleverde dienst niet naar verwachting zal zijn is hierdoor groter.
  • Opdrachtnemer mag zelf bepalen wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd: je kunt als opdrachtgever een opdrachtnemer niet verplichten om op bepaalde dagen een bepaald aantal uur te werken. Wel kunnen er onderling deadlines afgesproken worden, maar zal de opdrachtnemer deze naar eigen invulling mogen behalen.
  • Opdrachtnemer is verantwoordelijk voor belastingen: als opdrachtnemer bij een overeenkomst van opdracht ben je verantwoordelijk voor het betalen van omzetbelasting en inkomstenbelasting over de winst. In het geval van een dienstverband betaalt de werkgever al belasting over jouw loon.
  • Opdrachtnemer bouwt geen pensioen op: met een overeenkomst van opdracht bouw je als opdrachtnemer geen pensioen op. Hier zal je dus zelf voor moeten zorgen. De vergoeding ligt echter wel hoger dan wanneer je in vast dienstverband zou werken.

Verschil tussen overeenkomst van opdracht en arbeidsovereenkomst

Veel voordelen van de overeenkomst van opdracht zijn ook meteen de verschillen tussen de overeenkomst van opdracht en de arbeidsovereenkomst. Hieronder hebben we de verschillen tussen beide overeenkomsten voor je op een rijtje gezet.

verschil overeenkomst van opdracht en arbeidsovereenkomst

* Als opdrachtgever ‘betaal’ je wel altijd BTW over de factuur van de opdrachtnemer, maar dat kan je weer verrekenen.

Wat regel je in de overeenkomst van opdracht?

In de overeenkomst van opdracht worden de werkafspraken vastgelegd. Beide partijen moeten zich aan de gemaakte afspraken houden. In de overeenkomst worden vaak de volgende zaken opgenomen:

  • De gegevens van de opdrachtgever en de opdrachtnemer
  • De begin- en einddatum van de overeenkomst van opdracht
  • Een omschrijving van de opdracht en de werkzaamheden
  • De looptijd of duur van de opdracht: wanneer de overeenkomst eindigt dus
  • Afspraken over betaling en een eventuele vergoeding van onkosten. Hierbij kan je denken aan papierkosten of reiskosten
  • Aansprakelijkheid en verzekering
  • De zelfstandigheid van de opdrachtnemer. Dat is heel belangrijk om te voorkomen dat de overeenkomst niet als fictief dienstverband wordt gezien
  • De professionaliteit van de opdrachtnemer
  • Ondertekening door beide partijen

Overeenkomst van opdracht voorbeeld

Om je een beeld te geven van wat er precies in een overeenkomst van opdracht komt te staan, hebben we hier een voorbeeld voor je opgesteld. Hierin zie je direct wat de belangrijkste elementen zijn van de overeenkomst.

Overeenkomst van opdracht voorbeeld

Is een overeenkomst van opdracht verplicht?

Het is niet verplicht om een overeenkomst van opdracht op te stellen, maar de overheid vindt dat je dit wel moet doen. Je loopt namelijk meer risico op bovengenoemde gevaren als je geen overeenkomst tekent. Leg daarom de afspraken vast te leggen in een overeenkomst.

Een overeenkomst van opdracht opstellen hoeft niet duur en ingewikkeld te zijn. Bovendien kan je de overeenkomst gebruiken om aan te tonen dat er geen sprake was van een dienstverband als er twijfel is. Dit is vooral erg belangrijk als je lang met iemand samenwerkt.

Voor beide partijen wordt een overeenkomst van opdracht gebruikt om duidelijk te hebben welke afspraken er gemaakt zijn, zodat hier later geen conflicten over ontstaan. Ook is deze overeenkomst belangrijk om ‘goed opdrachtgeverschap’ te kunnen aantonen.

Voor meer informatie over goed opdrachtgeverschap kan je hieronder de video van het ministerie van SZW bekijken:

Kan je een overeenkomst van opdracht opzeggen?

Als hoofdregel geldt dat je als opdrachtgever altijd een overeenkomst van opdracht mag opzeggen. Ook als je als opdrachtgever een particulier bent, mag er van deze hoofdregel niet worden afgeweken. Wel geldt dat bij tussentijdse opzegging de opdrachtnemer recht heeft op een redelijk loon.

Bij een overeenkomst van opdracht voor bepaalde tijd geldt als algemene regel dat de opdrachtnemer de overeenkomst niet vroegtijdig kan opzeggen. Een overeenkomst van onbepaalde duur wel.

Er is sprake van een overeenkomst van opdracht voor onbepaalde tijd als deze niet vanzelf eindigt door bijvoorbeeld een einddatum of wanneer de opdracht is volbracht.

Meer weten over het opzeggen van een overeenkomst van opdracht? Lees er alles over in ons artikel ‘overeenkomst van opdracht opzeggen‘ en ontdek wat de mogelijkheden zijn voor zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer.

Een paar praktische tips!

Ben jij van plan om een overeenkomst van opdracht aan te gaan? Ga dan deze praktische tips na, voor het opstellen van de overeenkomst. Zo voorkom je dat je straks toch aan een arbeidsovereenkomst vast zit!

  1. Arbeidsovereenkomst of overeenkomst van opdracht?: ga altijd goed na of je niet eigenlijk een arbeidsovereenkomst nodig hebt, in plaats van een overeenkomst van opdracht.
  2. Gebruik een goede overeenkomst van opdracht: ga altijd voor een overeenkomst van opdracht die goed aansluit bij de specifieke opdracht. Wil jij bijvoorbeeld een freelancer inschakelen? Kies dan in plaats van een algemene overeenkomst van opdracht voor een freelance overeenkomst. In de freelance overeenkomst staan namelijk de afspraken die jij nodig hebt om te voorkomen dat de Belastingdienst de overeenkomst als een arbeidsovereenkomst ziet.
  3. Geef een precieze beschrijving van de werkzaamheden: beschrijf de de werkzaamheden of het project zo precies mogelijk in de overeenkomst. Je mag als opdrachtgever dan de opdrachtnemer houden aan deze beschrijving tijdens de werkzaamheden.
  4. Onbepaalde of bepaalde tijd?: ga een overeenkomst aan voor bepaalde tijd, met tussentijdse opzeggingsmogelijkheid. Houdt bijvoorbeeld een termijn van maximaal 12 maanden aan. Dit om te voorkomen dat de overeenkomst als fictieve arbeidsovereenkomst (voor onbepaalde tijd) wordt gezien.
  5. Geen maandvergoeding: werk altijd op basis van een uurtarief of dagtarief af (excl. btw). Met een vaste maandvergoeding zou de relatie teveel op een arbeidsrelatie lijken.
  6. Meerdere opdrachtgevers: je kan in de overeenkomst opnemen dat de opdrachtnemer voor meerdere opdrachtgevers mag werken. Dit laat zien dat er sprake is van een overeenkomst van opdracht.
  7. Kies voor een op maat gemaakte overeenkomst: het is verstandiger om een overeenkomst van opdracht op te stellen die goed aansluit bij de specifieke opdracht. Deze kan je bij Ligo op maat laten opstellen. Een andere optie is om gebruik te maken van een modelovereenkomst van de Belastingdienst. Het nadeel is dat deze niet zijn toegespitst op jouw wensen.

Stel een overeenkomst van opdracht op

In de praktijk stelt meestal de opdrachtgever de overeenkomst op. Beide partijen kunnen de overeenkomst van opdracht zelf opstellen. Bij Ligo kun je een overeenkomst van opdracht  (freelance-overeenkomst) op maat maken, zodat deze is afgestemd op jouw bedrijf.

De overeenkomst kun je direct in Word of PDF downloaden en digitaal ondertekenen. Zo heb je al binnen een paar minuten een overeenkomst van opdracht, die je ook nog eens direct online kunt ondertekenen.

Telefonisch overleggen over jouw situatie?

Annemieke de Veld
Laatste berichten van Annemieke de Veld (alles zien)